Voeding en leefstijl kunnen al helpend zijn. Vooral het vermijden van de bekende wamteuitlokkers als Koffie, thee met theïne, gemberthee, cola, energydrinks, alcohol en stress.

Goed bewegen helpt niet tegen warmteklachten, maar vrouwen ervaren wel een betere kwaliteit van leven.

Voor de warmteklachten kan de traditionele Chinese acupunctuur helpend zijn (zie ook NVOG Richtlijn en Keuzetabel Thuisarts.nl)

Ook Clonidine kan soms helpen. Dit is een bloeddrukverlager, dus als je al een lage bloeddruk hebt dan kan je last hebben van bijwerkingen zoals bijvoorbeeld duizeligheid en droge mond.

Gabapentine is een medicijn wat wordt voorgeschreven voor epilepsie en soms bij pijnklachten. Het heeft een effect op dat deel van je hersenen waar je zogenaamde “warmtecentrum” zit, dus kan daardoor helpen tegen warmteklachten. Ook dit product kan bijwerkingen geven als slaperigheid of evenwichtsproblemen.

Cognitieve gedragstherapie is het leren omgaan met je klachten en daardoor ga je ze minder te koppelen aan een negatief gevoel. Het  is vooral bewezen helpend voor vrouwen met borstkanker of borstkanker in de voorgeschiedenis. Het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam werkt met een e-learning, die je dus online kan volgen. Cognitieve gedragstherapie voor slaapproblemen (insomnie) kan voor iedereen nuttig zijn. Wij verwijzen vaak naar Slaapmakend.nl, maar op Thuisarts.nlkan je ook goede tips vinden. De meeste natuurproducten helpen niet en mogen vaak niet gebruikt worden door vrouwen die borstkanker hebben of hebben gehad. Een uitzondering is Remifemin, wat officieel bij de EMA geregistreerd is, dat wordt gemaakt uit een plant: de zilverkaars. De niet geregistreerde producten kunnen giftig zijn voor de lever. Ook bij Remifemin wordt aanbevolen om je leverwaardes goed te laten controleren.

Van andere producten als bijvoorbeeld Oxybutinine is het niet bekend wat de bijwerking is op lange termijn en het geeft meer kans op dementie bij vrouwen boven de 60 jaar. Het wordt daarom niet aangeraden.

In de meeste van de gevallen is er geen oorzaak voor te vroege overgang (Premature ovariuminsuffientie, oftewel POI). Soms is het erfelijk, maar het kan ook te maken hebben met een foutje in een gen (erfelijkheidsmateriaal) het FMR1 gen, soms wordt gedacht aan een auto-immuunziekte. Het kan ook ontstaan na een operatieve behandeling of chemotherapie. Er is een link met ADHD bij vrouwen met een te vroege overgang.

Het is vaak handiger om beslagen ten ijs te komen met een gerichte zorgvraag of een plan. Je kan je voorbereiden met behulp van een verpleegkundig overgangsconsulente van de VVOC. Deze consulten worden vergoed vanuit de aanvullende zorgverzekering. Soms is alleen het consult al helpend genoeg. Een bedrijfsarts kan ook helpen of verwijzen naar een gespecialiseerde gynaecoloog. Sinds juni 2022 is er een nieuwe en goede richtlijn van de huisartsenvereniging NHG, dat kan je met je huisarts bespreken. Op de website Thuisarts.nl staan ook keuzekaarten en binnenkorte keuzehulpen, die je verder kunnen helpen. Sommige huisartsen hebben goede praktijkondersteuners (POH) die vaak meer tijd hebben in hun spreekuur en waar je ook goed terecht kan. Gelukkig hebben steeds meer huisartsen wel aandacht en kennis van de overgang.

Waarom begint het in de overgang? Dat komt doordat een oestrogeendaling (oorzaak van de overgang) de ADHD symptomen doet verergeren. Oestrogeen heeft een vergelijkbare functie in het brein als dopamine. Dopamine is een neurotransmitter die heel belangrijk is bij ADHD, we denken dat daar een tekort aan is en medicijnen verhogen de dopaminespiegel. Maar als je dus een laag dopamine hebt door ADHD en laag oestrogeen door de overgang, dan kan je helemaal vast komen te zitten. Dat horen we ook vaak van vrouwen.

Ja, zeker dat helpt heel goed, maar niet voor alle klachten. Je moet checken of er een depressie is geweest, of moet er iets aan de slaap gebeuren? Meestal spelen er op alle terreinen klachten in de overgang en soms moet iemand ook eerst naar de cardioloog, als daar klachten zijn.

Ja, want jonge vrouwen hebben de premenstruele en postnatale depressie als de oestrogeenspiegel in die fases van het leven daalt. Dan gebeurt er eigenlijk hetzelfde als in de overgang, alleen minder langdurig. Maar dat is ook heel erg verdrietig natuurlijk, vooral na de bevalling. Ook als je elke maand de laatste week van je menstruatie de controle verliest natuurlijk.

Er zijn allerlei screeners voor ADHD. Een van de testen is de ultra korte test met vier vragen, die heb ik zelf gemaakt voor huisartsen. Hij is niet gevalideerd, maar hij werkt wel goed en we gebruiken hem al 20 jaar bij PsyQ, om patiënten naar de juiste afdeling toe te leiden. Belangrijk is dat er niet alleen de 3 kernsymptomen in staan, maar ook het levenslange beloop. Dus vragen waar mensen antwoorden op geven als ‘altijd zo geweest’, ‘ik heb dit altijd gehad’, dat wijst vooral op ADHD en als dat niet zo is, dan vaak op iets anders als depressie bijvoorbeeld.

Ja, die is er, die heet de SASI. Dat is een ellenlange lijst, daar staan alle domeinen in, dat is vooral heel fijn als je zelf denkt dat je het hebt, of bijvoorbeeld je dochter. De lijst is vooral fijn ter oriëntatie. Deze lijst is ook niet gevalideerd, maar het is vooral handig om te kijken of je in die range zit.

Eigenlijk is het risico op aangeboren afwijkingen niet verhoogd, blijkt uit een grote studie in Zweden. Methylfenidaat geeft een licht verhoogd risico op hartafwijkingen en spontane abortus, maar dat doet dexamfetamine niet. Dan heeft dex de voorkeur, maar die heeft een ander probleem, namelijk een licht verhoogd risico op vroeggeboorte, laag geboortegewicht en complicaties. Bupropion, het derde middel, is dan potentiel veilig, maar daar is nog niet alles over bekend. Het is dus niet meer zo dat je zwart/wit geen medicatie mag. Je moet het in overleg met de vrouw en partner bespreken. En de risico’s afwegen op familie voorgeschiedenis.

ADHD medicatie kan veilig gecombineerd worden met oestrogeen pleister of gel en utrogestan. De volgorde hangt af van welke klachten het eerst behandeld moeten worden, van de ernst dus. Orthomoleculaire ondersteuning kan maar dat is aan ieder zelf om te bepalen.